киргизский язык

Кыргыз тили, 9 класс, Өмүралиев Б., Юнусалиева А., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 9 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Сөз — адамдын маданияты. Адамды адам менен байланыш-тырган — сөз. Сөз — акылман насаатчы, мыкты мугалим. Эл билген улуу эмес, сөз билген улуу. Ошон үчүн элибиз: «Жылуу сөзгө жылан ийнинен чыгат», — деп айтышкан. Демек, сөз баарынын башаты.

Кыргыз тили, 8 класс, Өмүралиев Б., Уринбаева Ш., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 8 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Тил – адамзат коомунун туундусу белгилүү бир эл калыптандырган жалпы элдик байлык. Ал ошол элдин сөз каражаттарынын жыйындысы сөз берметтери. Тил – ошол улуттагы адамдардын бири-бирине өз ойлорун жеткире турган сөз байлыгы, сөздөрдүн казына кенчи. Эгерде тилди элдин казына кенчи десек ал бир эле күндө, кимдир бирөөнүн каалоосу менен түзүлө калбайт. Ал адамзаттын тарыхында нечендеген кылымдарды басып, доорлорду алмаштырып, анан келип улутка таандык асыл кенч катары жаралган.
Тил жөнүндөгү илим тил илими (лингвистика) деп аталат. Анын ар кандай бөлүктөрү бар, ал бөлүктөрдүн маанилери жана аткарган кызматтары ар башка.

Кыргыз тили, 6 класс, Үсөналиев С., Дустов Н., Кабулов А., Хамидов А., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 6 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Бир тилдеги сөздөрдүн жалпы жыйындысы лексика деп аталат. Лексика гректин lexis — лексис — сөз (айтуу) деген сөзүнөн алынган. Ал эми сөздөр жөнүндөгү илим лексикология деп аталат. Мында сөздөрдүн калыптанышын жана байышын изилдейт.
Фразеология — гректин phrasis — туюнтма, кеп түрлөрү logos — илим, окуу деген түшүнчөнү берет. Ажырагыс, туруктуу тизмектерден туруп, бир гана маанини билдирген сөз айкаштарын үйрөтүүчү тил илиминин бир тармагы фразеология деп аталат.

Кыргыз тили, 7 класс,  Мусаева В., Үсөнбаев С., Тойчубаева С., 2017.

Учебник по киргизскому языку для 7 класса на киргизском языке.

   Жалпы элдик тилдин өркүндөтүлгөн эң жогорку формасы адабий тил деп аталат.
Кыргыз адабий тили — жалпы элдик тилдин негизинде калыптанып, белгилүү бир нормага салынган, айтылышы, жазылышы, колдонулушу такталган, айтылуучу ойду даана, так бере алган, коомдун бардык топторуна бирдей орток тил.
Кыргыз элинин эл болуп түзүлүшүнө кызмат кылып келген, элдин биримдигин сактаган, кыргыз коомун тейлеп, кыргыз урууларын бирдикте баш коштуруп келген жалпы элдик тилибиздин негизинде кыргыз адабий тили түзүлдү.

Алиппе, 1 класс, Юнусалиева А., Тойчубаева А., 2019.

Учебник по киргизскому языку для 1 класса на киргизском языке.

Фрагмент из книги:
Ташкент — Өзбекстандын борбору. Ташкент шаары аябай кооз. Анда кеп улуттуу элдер жашашат. Алар бир-бири менен ынтымактуу.
Ташкент шаарында бийик-бийик имараттар бар. Кечелеру кенен. Жол жээктеринде турдуу гул дер отургузулган.
Ташкентте жол асты метросу иштейт. Мөтродо жүрүү ыңгайлуу.

Русско-киргизский словарь медицинских терминов, Алиев М.А., Тыналиева Т.А., Мамбетов М.С., 1983.

Мединалык илимдердин кийинки жылдары жетишкен ийгиликтери эске алынып жана жаңы-жаңы көп терминдердин колдонууга киргендигине байланыштуу (м.: космостук физиология, гигиена, кардиология, деңиз астындагы адамдардын физиологиясы жана башкалар) белгиленген "Сөздүк" даярдалды.

Русско-киргизский терминологический словарь по механике, Усубакунов Р., 1981.

   Кыргыз ССР илимдөр академиясынын Терминология комиссиясы тарабынан илимдин көп тармагы боюнча терминдөрдин орусча-кыргызча сездуктеру жарыкка чыккандыгы рөспубликабыздын коомчулугуна көңири белгилуү. Бирок, техникалык илим тармактарынын бири болгон теориялык механика боюнча терминдердин мындай сездугу алигичө жарыкка чыга элек. Терминком тарабынан даярдалып басууга сунуш кылынып жаткан "Механика боюнча терминдердин орусча-кыргызча сөздугү" автор тарабынан жасаган биринчи кадам.

Русско-киргизский словарь гидрометеорологических терминов, Орозгожоев Б.О., 1980.

   "Гидрометеорология терминдеринин орусча-кыргызча сөздугу" өз алдинча тузулуп, анын бардык белумдөрун аздыр-көптур камты-ган алгачкы саамалык. Сөздукту тузуунун негизги максаты - азыркы мөзгилдеги окурмандарга биздин планетаны изилдөө боюнча илимий-техникалык прогресстин жетишкен ийгиликтерин чагылдырган илимий-көркөм адабияттарды уйрөнуугө жардам беруу. Сөздуктө жердин бетин гана эмес, анын аба жана суу бассейндарине тиешелуу болгон метеорологиялык ар турдуу процөсстер менен кубулуштарды тушундуруучу төрминдөр жана аныктоолор камтылды.