история

Dünýä taryhy, 9 synp, Lafasow M., 2019.

Учебник по истории для 9 класса на туркменском языке.

   Siz garaşsyz Özbegistanyň perzentlerisiňiz. Dünýä taryhyny öwrenende döwletimiziň ýolbaşçysy Şawkat Mirziýoýewiň „... dünýäde, daş töweregimizde jemgyýetimizdäki durnukly ýagdaýy hatardan çykarmak, adamlaryň arasyna agzalalyk döretmek, duşmanlyk tohumyny sepmek, dürli dawalary getirip çykarmak we hatda gan dökülmegini isleýän güýçler hem, gynansak-da, ýok däl“, diýen sözlerini ýatda saklamalysyňyz we onuň kökleri XIX asyryň ahyry – XX asyryň başlaryna baryp direlýändigini bilmelisiňiz.
Siz umumy orta bilim berýän mekdebiň 9-njy synpyna ädim goýduňyz. Siz 8-nji synpda „Dünýä taryhy“ boýunça XVI asyryň başlaryndan XIX asyryň ikinji ýarymyna çenli bolan döwri öwrendeňiz. Bu döwürde jemgyýetiň ösüşinde depgin güýçlendi. Önümçilik irileşdi. Syýasy demokratiýa resmileşip, ýokary gatlaklaryň hökümdarlyk şekilleri kämilleşdi. Siz dünýä taryhynyň iň gyzykly, şunuň bilen birlikde, çylşyrymly döwrüni öwrenýärsiňiz. Çünki bu döwürde dünýäde uly özgerişler bolup geçdi. Bu döwrüň esasy alamaty – önümçilikde monopolistik kapitalizm emele geldi. Dürli sindikatlar, karteller, konsernler emele geldi. Önümçilik merkezleşdi, daşary ýurda kapital çykarmak başlanýar. Ençeme döwletler 100 ýylda gazanyp bilmedik ösüşi gazandylar.

Jáhán tariyxı, 9 klas, Lafasov M., 2015.

Учебник по истории для 9 класса на каракалпакском языке.

   Siz ǵárezsiz Ózbekstànnıń perzentlerisiz. Jáhán tàriyxın úyreniwde elimiz bàsshısı Shavkat Mirziyoyevtiń «...dúnyada, átirapımızda jámiyetimizdegi turaqlı jaǵdaydı buzıw, adamlar arasına alawızlıq tuwdırıw, dushpanlıq etiw, túrli kelispewshiliklerdi keltirip shıǵarıw hám hátte qan tógiliwin qáleytuǵın kúshler de joq emes», degen sózlerin este saqlańız hám onıń tamırları XIX ásirdiń aqırı — XX ásirdiń baslarına barıp taqalıwın biliwińiz zárúr.
Siz 9-klàsqa qádem qoydıńız. Siz 8-klàstà «Jáhán tàriyxı» boyınshà XVI ásir baslarınan XIX ásirdiń ekinshi yarımına shekemgi bolǵàn dáwirdi úyrendińiz. Bul dáwirde jámiyet rawajlanıwında ósiw kúsheydi. Óndiris keńeydi. Siyasiy demokratiya rásmiylestirilip, joqarı qatlamlardıń húkimdarlıq formaları jetilisti. Siz jáhán tàriyxınıń eń qızıqlı, quràmàlı dáwirin úyrenesiz. Sebebi, bul dáwirde dúnyàdà úlken ózgerisler júz berdi. Bul dáwirdiń tiykàrǵı belgisi — óndiriste monopolistlik kàpitàlizm ornàdı. Hár túrli sindikàtlàr, kàrteller, koncernler júzege keldi. Óndiris oràylàstı, shet elge kàpitàl shıǵàrıw bàslàndı. Bir qàtàr mámleketler 100 jıldà erise àlmàǵàn ràwàjlànıwǵà eristi.

Таърихи Ўзбекистон, 8 синф, Ҷўраев У., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на таджикском языке.

   Китоби дарсии „Таърихи Узбекистан” барои синфи VIII-ум ба Шумо оид ба таърихи Ватанамон аз асри XVI то асри XIX дониш медиҳад.
Олимони муаррих ба ин даври таърихи Ватанамон “Асрҳои миёнаи охир” ё “Даври се хонй” ном додаанд. Ин давр даври хеле мураккаби таърихамон буда, аз зиддиятҳо саршор аст. Зеро давлати Темуриён, ки замоне дар дар дунё машҳур шуда, дар таърихи ҷаҳон нақши безавол гузошта буд, дар ибтидои асри XVI пурра барҳам хӯрд. Шумо сабабҳои онро аз китоби дарсии “Таърихи Узбекистан” барои синфи VII дониста гирифтаед. Дар синфи VIII онро бори дигар ба ёд меоред.

Өзбекстан тарихы, 8 сыныб, Жураев У., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на казахском языке.

   VIII сыныбы „Өзбекстан тарихы“ оқулығы Саған Отанымыздың XVI ғасырдан XIX ғасыр орта шеніне дейінгі болған тарихы жөнінде білім береді.
Тарихшы ғалымдар Отанымыз тарихының бұл дәуірін „Соңғы орта ғасырлар“ немесе „Үш хандықтар дәуірі“ деп аталған. Бұл дәуір тарихымыздың ең күрделі, шиеленістерге толы дәуірі болып табылады. Өйткені ол кезде әлемге атышулы болған, әлем тарихында өшпес із қалдырған Темурилер мемлекеті XVI ғасырдың басында толық жойылды. Сен оның себептерін VII сыныптағы „Өзбекстан тарихы“ оқулығынан біліп алғансың. VIII сыныпта оларды және бір рет еске түсіресің.

Ózbekistan tariyxı, 8 klas, Jurayev U., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на каракалпакском языке.

   VIII klàss «Ózbekstàn tàriyxı» sàbàqlıǵı Sizge Wàtànımızdıń XVI ásirden XIX ásirdiń ortàlàrınà shekemgi tariyxı haqqında bilim beredi. Tariyxshı ilimpazlar Watanımız tariyxınıń bul dáwirine «Sońǵı orta ásirler» yaki «Úsh xanlıqlar dáwiri» dep atama bergen. Bul dáwir tariyxımızdıń eń qıyın, qarama-qarsılıqlarǵa tolı dáwiri bolıp esaplanadı. Sebebi, bir waqıtlar dúnyada belgili bolǵan, jáhán tariyxında óshpes iz qaldırǵan Temuriyler mámleketi XVI ásir baslarında tolıq saplastırıldı. Siz bunıń sebeplerin VII klass «Ózbekstan tariyxı» sabaqlıǵınan bilip alǵansız. VIII klasta olardı jáne bir ret eske túsiresiz.

Өзбекстан тарыхы, 8 класс, Жураев У., 2019.

Учебник по истории для 8 класса на киргизском языке.

  VIII класстын «Өзбекстан тарыхы» окуу китеби сага Мекенибиздин XVI кылымдан XIX кылымдын ортолоруна чейин болгон тарыхы жөнүндө билим берет.
Тарыхчы окумуштуулар Мекенибиз тарыхынын бул дооруна «Соңку орто кылымдар» же «Үч хандыктар доору» деп наам беришкен. Бул доор тарыхыбыздын эң татаал, карама-каршылыктарга толгон доору бол-ду. Анткени бир мезгилдерде дүйнөгө атагы чыккан, дүйнө тарыхында өлбөс-өчпөс из калтырган Темурийлер мамлекети XVI кылымдын баштарында толук жоюлду. Сен мунун себептерин VII класстын «Өзбекстан тарыхы» окуу китебинен билип алгансың. VIII класста аларды дагы бир жолу эске аласын.

Дүниежүзі тарихы, 7 сыныб, Салимов Т.У., Султонов Ф.Э., 2017.

Учебник по истории для 7 класса на казахском языке.

  Сендер 6-сыныпта “Дүниежүзі тарихынын” ежелгі кезенін окып-үйрендіңдер. Ежелгі кезеңде адамдардың калай өмір сүргенін, Ертедегі Шығыс, Үндістан және Рим мемлекеттерінін дамуы мен күйреуі жөнінде біліп алдыңдар.
Ал 7-сыныпта орта ғасырлар кезенінің тарихын окып-үйренесіндер. Бұл кезең дүниежүзі тарихынын біздің жыл санауымыз бойынша V ғасырдың сонынан — XV ғасырдың сонына дейінгі кезеңді, яғни ежелгі заман мен жаңа заман аралығындағы 10 ғасырды камтиды.
Итальян ағартушы ғалымдары адамзат тарихын “ежелгі тарих”, “орта тарих” жэне “жана тарих” деп бөліп зерттеуді ұсынған. “Орта тарих” дегенде, біз ен алдымен, орта ғасырлар тарихын түсінеміз.

Таърихи ҷаҳон, 7 синф, Салимов Т.Ӯ., Султонов Ф.Э., 2013.

Учебник по истории для 7 класса на таджикском языке.

   Шумо дар синфи 6-ум даври кадими “Таърихи чахрн”-ро омухта будед. Чи тавр хаёт ба сар бурдани одамон дар даври кадимро, оид ба равнақу инкирози давлатхри кадими Шарқ, Юнон ва Рим дониста гирифтед.
Дар синфи 7-ум шумо таърихи даври асрхри миёнаро меомузед. Ин давр даври аз асри У-уми мидоди то охири асри ХУ-ро, яъне 10 асри байни замони кадим ва замони навро дар бар мегирад.
Олимони маърифатпарвари Италия пешнихрд карда буданд, ки таърихи инсоният ба “таърихи кадим”, “таърихи миёна” ва “таърихи нав" чудо карда омухта шавад. Зери мафҳуми “таърихи миёна”, пеш аз хама, таърихи асрхри миёна фаҳмида мешавад.